วัดไทยมีมากเกินไป สิ้นเปลืองไปโดยไม่สมควร พระก็มีมากเกินไป ทำให้เป็นภาระหรือไม่

ปุจฉา: วัดไทยมีมากเกินไป แต่ละวัดก็ใช้เนื้อที่มากสำหรับสร้างวัด ทำให้ที่ดินสำหรับผลิตผลทางเศรษฐกิจสิ้นเปลืองไปโดยไม่สมควร พระก็มีมากเกินไป ทำให้เป็นภาระแก่ประชาชนมากไม่เหมือนวัดคริสต์และบาดหลวง

วิสัจฉนา: เอากันอย่างนั้นเลยเชียวหรือ? วัดนั้นเป็นศาสนาสถานหรือศาสนาจักรเป็นสมบัติของสาธารณชนทุกคนเป็นเจ้าของวัดนั้นๆเพราะใช้ร่วมกันเหมือนกับสถานที่ราชการของฝ่ายอาณาจักร เป็นสมบัติของชาติบ้านเมือง จำนวนวัดเพิ่มขึ้นตามสัดส่วนของประชากรและประชาคมที่เพิ่มขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการทางสังคมที่กระจายออกไปมากขึ้นทุกที

เมื่อเราเทียบตามสถิติจำนวนประชากรกับพระสงฆ์แล้ว จำนวนพระกลับน้อยอย่างน่าวิตก ปัจจุบันวัดต่างจังหวัดเป็นอันมาก ที่พระจำพรรษาไม่ครบ ชาวบ้านต้องการทำบุญต้องเที่ยวนิมนต์พระกันหลายๆวัดจึงจะได้ครบตามที่ต้องการ จำนวนพระในเมืองไทยนั้นเราเคยพูดกันมานานแล้วว่าประมาณ 300,000 รูป อันเป็นสถิติภายในพรรษา

ปัจจุบันก็คงเป็นอย่างนั้นอยู่ ทั้งๆที่ประชาชนได้เพิ่มขึ้นไปเป็นอันมากภาระในการบำรุงนั้น เมื่อเราเปรียบกับจำนวนประชากรแล้วจะพบว่าชาวบ้านประมาณ 200 คน รับภาระในการบำรุงพระเพียง 1 รูป เป็นงานที่ผู้มีศรัทธาและเห็นประโยชน์ในด้านนี้จะไม่มีความรู้สึกว่าหนักอะไรเลย

ในด้านที่ดินซึ่งเสียผลในด้านผลิตกรรมทางเกษตรเป็นต้นนั้น เมื่อวัดเป็นสาธารณ สถานทางศาสนาเป็นสมบัติของคนในชาติ จึงไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะพูดกันเพราะความเป็นชาตินั้นหาได้มีเฉพาะที่ทำกินเพียงอย่างเดียวไม่ เราต้องสร้างบ้าน ป่าสงวน สถานที่ทางศาสนา ราชการ ที่พักผ่อนหย่อนใจเป็นต้น

วัดมีลักษณะของศาสนาสถาน ที่พักผ่อน ที่ประชุม สถานศึกษา จึงไม่น่าจะมาพูดในประเด็นนี้ ส่วนเรื่องวัดคริสต์ศาสนานั้น สำหรับเมืองไทยแล้วใช่ เพราะคนไทยนับถือคริสต์ไม่เกิน 300,000 คน ทั่วประเทศ หากต้องการจะเปรียบเทียบจริงๆ แล้วลองอ่านประวัติศาสตร์ของฝรั่งเศส ก่อนการปฏิวัติสมัยพระเจ้าหลุยส์ที่ 16 ดูเถิด จะทราบว่าอะไรเป็นอะไร หรือจะดูประวัติศาสตร์ของประเทศยุโรปยุคกลางก็จะเข้าใจดียิ่งขึ้น.